1) Isı paylaşım sistemi nedir?
Öncelikle
merkezi sistem ile ısınan bir bina olacak. Bireysel ısıtma sistemi (kombi, soba, vs. ) olmaz. Isı dairelere, dükkanlara, vs. paylaştırılıyor ( ısı paylaşım sistemi anlamı budur zaten ısı paylaşımı ). Nasıl paylaştırılıyor ? %30'u dairenin, dükkanın, vs. m²’leri oranında paylaştırılır, %70'i de ısıyı ölçen cihazdan okunan kullanım miktarı oranında paylaştırılır.
2) Isı gider paylaşım sistemlerinin kullanımı zorunlu mu?
Merkezi ısınma sistemiyle yapılan yeni konutlarda zorunludur. Buna aykırı projeler hazırlanırsa, onaylanmaz, yapı kullanım izni verilmez.
3) Bu konu ile ilgili yönetmelik nedir?
Enerji Verimliliği Kanunu ve Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin Paylaştırılmasına İlişkin Yönetmelik ( 2 Mayıs 2007 tarihinde yürürlüğe girdi)
4) Bu yönetmelikten önce yapılan binalarda ısı paylaşım sistemi yoksa onlar ne yapacak?
Beş yıllık geçiş süreci 2 Mayıs 2012 tarihinde tamamlanarak ısı gider paylaşım sistemleri zorunlu hale geldi. Artık eski binalarda da, yeni binalarda da zorunludur.
5) Isı paylaşım sistemi ile sadece doğalgaz faturaları mı paylaşılır?
Hayır, su faturası da paylaşılır. Ama çeşmelerde akan sıcak su değil! Radyatörlere giden sıcak su için su faturasında da bir paylaşım olur. Kullanma sıcak suyu için ise sıcak su sayacı bulunur. Bunda bir ortak kullanım yoktur.
6) Termostatik vana ( TRV ) nedir?
Radyatörlü ısıtma sistemlerinde kullanılır ( Soba, elektrikli ısıtma, vs. değil ). Radyatörlü (petekli) ısıtma sistemlerinde el ile kumandalı radyatör vanalarının yerine kullanılan otomatik radyatör vanasıdır. Algılayıcı (sensör) ve vana gövdesinden oluşur. Termostatik Radyatör vana algılayıcısı üzerindeki her sayı, derece cinsinden ayarlanabilecek oda sıcaklığına tekabül eder. TRV sürekli olarak oda sıcaklığını hisseder, oda sıcaklığını istediğiniz değerde sabit tutmak için radyatöre giden suyun miktarını otomatik olarak ayarlar. Oda sıcaklığı ayarlanan değere ulaştığında TRV radyatöre giren sıcak kazan suyunu keser, oda sıcaklığı ayarlanan değerin altına düştüğünde sıcak kazan suyunun radyatöre girmesine müsaade eder. Bu sayede Termostatik Radyatör Vana oda sıcaklığını istediğiniz değerde ayarlama, sabit tutma ve istenildiğinde yeniden ayarlama imkânı verir.
Termostatik Radyatör Vanaları arzu ettiğiniz oda sıcaklığının konforunu evinize taşırken harici (güneş vb.) ve dâhili (ortamda bulunan insanlar, çalışan elektrikli cihazlar vb.) kaynaklardan yayılan ısının, oda sıcaklığını arttıran etkilerini algılayarak, gereksiz oda sıcaklık artışının önüne geçer. Oda sıcaklığındaki
her 1 °C artışın %6 daha fazla enerji sarfiyatı anlamına geldiği göz önüne alındığında, gereksiz ısınmanın engellenmesi sayesinde %30’a varan oranlarda enerji tasarrufu sağlar.
7) Evdeki tüm radyatörlere termostatik vana takılmalı mı?
Merkezi ısıtma sistemlerinde kanun ve yönetmelik gereği, tasarruf ve konfor sağlamak için evinizdeki tüm radyatörlere termostatik vana takılması
zorunludur. Ayrıca bireysel sistemlerde de önemli ölçüde tasarruf ve konfor sağlaması nedeniyle termostatik vana kullanımı tavsiye edilir ( bireysel sistemlerde zorunlu değil )
8) TRV satın alırken nelere dikkat edelim?
- Termostatik Radyatör Vanalarını A sınıfı enerji sertifikasına sahip olmalı. Bu durum tasarruf potansiyelinin artması ve hassas sıcaklık kontrolü açısından önemlidir.
- Tüketilen enerjiyi sınırlandırabilmek için merkezî ısıtma sistemi kullanılan binalarda TS EN 215’e uygun termostatik radyatör vanası kullanmalı.
- Enerji Verimliliği Kanunu ve ilgili yönetmelikler gereği merkezi sistemlerde, Termostatik Radyatör Vanası 15 °C alt sıcaklık ayar özelliğine sahip olmalıdır.
9) TRV montajında nelere dikkat edelim?
- Radyatörlü ısıtma sistemlerinde ısınan hava yükselir ve oda içerisinde aşağıdan yukarı hareket eder. Termostatik Vana algılayıcısının hava akımını ve sıcaklığını doğru algılayabilmesi için Termostatik Vana algılayıcısı zemine paralel olarak monte edilmelidir.
-Termostatik Vana algılayıcısının ortam sıcaklığını doğru algılayabilmesi için sensör önünde perde, koltuk gibi ev eşyaları olmamalıdır. Radyatör üzerine mermer gibi nesneler konularak, algılayıcı sensör üzerindeki hava akışı engellenmemelidir.
10) Termostatik Vanayı nasıl kullanacağız, üzerindeki rakamlar ne anlama geliyor?
Algılayıcı üzerindeki rakamlar oda sıcaklığı ayar değerlerini gösterir. Algılayıcı kadranı çevrilerek istenilen oda sıcaklığı ayarlanır. Konfor ve yaşam standardı için belirli maksimum sıcaklık değeri odalar için ayarlanır ve konfor sıcaklığı bulunana kadar Termostatik Vana ayarı her gün 1 °C düşürülerek yeterli sıcaklığa erişilir.
Değişikliklerin, dış ortam sıcaklıklarının +/- 5 °C değiştiği durumlarda yapılması tavsiye edilir. Kişiye özel konfor sıcaklıkları çok farklı olabilmesine rağmen, genellikle tavsiye edilen kullanım alanı sıcaklık değerleri aşağıda belirtilmiştir:
11) Radyatörleri hiç kapatamayız deniliyor. Doğru mu?
Evet doğru. Merkezi ısıtma ile ısınan binalarda Bina Enerji Performans “BEP” yönetmeliği gereği ve enerjinin bina bazında verimli kullanılabilmesi için termostatik radyatör vanalarının minumum 15 °C alt sıcaklık ayarına sabitlenmesi zorunludur. Bu nedenle radyatörleri tamamen kapatmak yasal değildir.
12) Radyatörün üstü sıcak, altı soğuk. Termostatik vanada sorun mu var ?
Hayır, termostatik vana doğru çalışıyor. Oda sıcaklığı, istenilen (ayarlanan) oda sıcaklığına yaklaştığı için termostatik radyatör vanası enerjiyi kısar; böylece radyatöre suyun girdiği üst kısım sıcak, alt kısım soğuk olur
13) Radyatör sürekli soğuk ve oda sıcaklığı istenilen değerin altında ise ne yapalım?
Termostatik vana algılayıcısını ( sensörü ) çıkartın. Vana miline hızlı hızlı 10 kere ard arda basın. Sensörü tekrar yerine takın. Hala düzelmediyse vana montajını kim yaptıysa onu çağırın :)
14) Termostatik vanadan ses çıkıyor. Ne yapalım? Vana mı bozuk?
Hayır bozuk değil. İçinde ses yapabilecek bir mekanizması yoktur. Vana içinden geçen suyun basıncı çok yüksek ise ses olur. Bu sorunu tesisatınızı komple yapan mekanik tesisat müteahhit firmasına söyleyin. Onlar da kazan çıkışında değişken debili sirkülasyon pompası ve sisteme balans vanası takabilir. ( Balans vanası havalandırma sistemlerindeki volume damperler gibidir. Aynı kanal sistemi üzerinde iki kanal kolu arasındaki basınç kaybı farkı çok fazla ise; basınç kaybı az olan koldaki volume damper ile kısma yapılır ve basınç kaybı arttırılır. Böylece her iki dalda da basınç kayıpları eşitlenmiş olur. Isıtma sisteminde de bu görevi balans vanaları yapar. )
15) Yazın veya bahar mevsiminde termostatik vanayı hangi konumda bırakalım?
Vana milinin uzun süre hareketsiz kalmasından dolayı takılı kalmasını engellemek için ‘5’ konumuna getirin.
16) Termostatik vana bakım gerektirir mi?
Hayır. Ama tesisattaki su temiz olacak, tortu olmayacak. Termostatik vana değil ama tesisattaki su düzenli olarak temizlenmeli ve bakımı yapılmalıdır. Aksi halde termostatik vanada sorun çıkar.
17) Isı Pay Ölçer Nedir?
Isı Pay Ölçer merkezi ısıtma sistemlerinde bireysel tüketimi ölçmek için kullanılan, radyatörün harcadığı ısı enerjisini hesap edip hafızasında kaydeden radyo frekans modüllü bir cihazdır. İstediğiniz kadar ısınmanızı, ısındığınız kadar ödemenizi sağlar. Merkezi sistemle ısınan konutlarda
her radyatöre monte edilerek bireysel bazda tüketim değerlerini kaydeder ve gerçek tüketim değerlerine göre gider paylaşımı ya
pılmasına olanak verir. Radyatör yüzey sıcaklığı ile ortam sıcaklığını algılayan iki sensörü vardır. Sensörler arası sıcaklık farkı belirli bir dereceyi aştıktan sonra ölçüm başlar. Bu ölçüm değeri radyatörlerin ısıl kapasiteleri ile doğru orantılı olan düzeltme faktörleri (k faktörü) ile çarpılarak toplam tüketim hesaplanır.
18) Isı Pay ölçeri kimden alıp, nasıl taktıracağız, nasıl kullanacağız?
- Satış sonrası servis ve hizmet konusunda problem yaşamamak için YÖŞ (Yetkilendirilmiş Ölçüm Şirketi) belgesine sahip firmalarla çalışılması gerekir.
- Alanında uzman elemanlar sistemin sağlıklı bir şekilde kurulması için dairede keşif yaparak radyatör tiplerini ve adetlerini belirlerler. Farklı montaj yapılması gereken özel durumlar dışında genellikle ısı pay ölçerlerin montajı radyatörlerin uzunluk olarak %50’si, yükseklik olarak %75’i hesaplanarak yapılır. Radyatör tipine bağlı olarak vidalı veya kaynak saplamalı montaj metotları mevcuttur.
- Cihazların sağlıklı ölçüm yapabilmesi ve sinyal gönderebilmesi için önünün en az 25-30 cm. açık olması gerekir. Montaj yerinden çıkartılmamalı; her türlü darbe, su, toz gibi dış etkenlerden korunmalı ve ek ısı kaynaklarından uzak tutulmalıdır. Radyatör değişimi, iptali gibi durumlarda sistem kaydının güncellenmesi için ilgili firmalara bilgi verilmelidir.
19) Evimde merkezi ısıtmaya ek olarak bir ısıtıcı sistem daha kullanmaktayım. Bu durumda ısı pay ölçerimin yazdığı tüketim nasıl etkilenecek?
Evinizde yada herhangi bir odanızda kullandığınız ek ısıtıcı sistemler ısı pay ölçerinizin çalışmasını hiçbir şeklide etkilemeyecektir. Kullanılan ek ısıtıcı, ev ve oda sıcaklığını verdiği enerji kadar arttıracak ve ısı pay ölçerinizin kaydettiği tüketim değeri aynı oranda düşecektir.
20) Evimde takılı ısı pay ölçerlerin bakıma ihtiyacı var mıdır? Ev sakini olarak yapmam gerekenler nedir?
Isı pay ölçerlerin pil ömürleri boyunca herhangi bir bakıma ihtiyacı yoktur. Ev sakini olarak sadece ısı pay ölçerlerinizin önünde “ 25 - 30 cm ” açıklık bırakmanız yeterli olacaktır.
21) Isı Sayacı Nedir?
Kollektörlü (mobil) sistemlerde kullanılır. Tüketilen ısı miktarını ölçen ve kWh, MWh, GJ, MJ gibi enerji birimi cinsinde kaydeden cihazlardır.
22) Kaç çeşit ısı sayacı vardır?
Isı Sayaçları ölçüm prensibi açısından Mekanik ve Ultrasonik olarak ikiye ayrılırlar. Mekanik kalorimetreler debi ölçümünü tek veya çok hüzmeli çark ile ölçerler ( giriş ve dönüş suyu sıcaklığını, geçen debiyi ve suyun yoğunluğunu ölçerek mekanik pervane / çark aracılığıyla tüketilen ısıyı ölçerler. ) Ultrasonik ısı sayaçları ise debi ölçümünü ses sinyalinin su içerisindeki taransfer hızı ile ölçerler ( ultrasonik ses dalgalarıyla tüketilen ısıyı ölçerler. )
23) Isı sayacı gidiş hattına mı, dönüş hattına mı takılır?
Isı Sayacı sipariş-sözleşme aşamasında aksi belirtilmediyse tesisat
dönüş hattına monte edilmelidir.
24) Isı sayacının karakteristik özelliklerinin ( yani PN - Basınç sınıfı ve max. akışkan sıcaklığı ) tesisata uygun olup olmadığı önemli mi, kontrol edilmeye gerek var mı?
Evet tesisata uygunluğu kontrol edilmeli.
25) Sirkülasyon pompası için basınç kaybı hesabı yaptığımızda ısı sayacını da dikkate alıyor muyuz?
Evet.
26) Isı sayacı alırken nelere dikkat edelim?
Tercih edilecek sayaçlarda MID ve CE belgeleri aranmalıdır. Ayrıca sayaçlar geriye dönük 12 aylık tüketim verisini hafızasında tutabilecek nitelikte ve 10 yıllık pil ömrüne sahip olmalıdır.
27) Isı sayacının çapı ile takılacağı borunun çapı aynı olmak zorunda mı?
Hayır. Isı sayacı çapı daha küçük olabilir. Uygun redüksiyon ile monte edilebilir.
28) Isı sayacı montajı yaparken nelere dikkat edelim?
- Kesinlikle rakor, küresel vana ve akış istikametinde sayaçtan önce pislik tutucu konulmalı.
- Yeni tamamlanmış inşaatlarda tesisat denemeleri ve kaç kontrolleri yapılır, tesisat komple yıkanır. Ondan sonra ısı sayacı montajı yapılır. Isıtma tesisatı kullanılmaya başlanmadan önce bir kez ve daha sonra periyodik aralıklarla pislik tutucular temizlenmelidir. Mevcut tesisata ise ısı sayacı takılmadan önce tesisat yıkanmalı, tüm partikül ve tortuların dışarı atılması sağlanmalıdır. Tesisattaki su kaçakları, sızıntı ve damlamalar kesinlikle giderilmelidir.
- Ulaşımı zor yerlere ısı sayacı monte edilmemelidir. Isı sayacı, ekranı rahat okunabilir pozisyonda olmalıdır. Cihazların etrafı uzaktan okuma yapılacağı dikkate alınarak metal malzemeler ile kapatılmamalıdır.
29) Isı sayacını uzun süre sorunsuz kullanmak için nelere dikkat edelim?
- Tesisat suyunun kirlenmesi önlenmeli. Tesisat suyu nasıl kirlenir? Korozyon ile kirlenir, tesisat malzemelerinin içten aşınması ile kirlenir, en önemlisi eksilen suyu şebeke suyu ile tamamlarsanız tesisat suyu kirlenir. Şebeke suyunu direk olarak ısıtma sistemi doldurma hattı şeklinde bağlamamak lazım.
- Sayaç öncesinde kullanılan pislik tutucudan geçebilecek küçük partikülleri, tortu parçalarını tutabilmek için kazan dairesinde, dönüş hattında bir tortu tutucu kullanılmalı.
30) Sıcak su sayacı nedir?
Sıcak su miktarını m³ veya litre bazında ölçen cihazdır. Isı sayaçlarında olduğu gibi Mekanik, Ultrasonik ve
Volumetrik modellere sahiptir.
31) Sıcak su sayacı alırken nelere dikkat edelim?
- MID ve CE belgesi olan su sayaçlarının tercih edilmesi gereklidir.
- İleri teknoloji, darbelere ve suya karşı dayanıklı , hassas ölçüm yapabilen cihazlar tercih edilmelidir.
32) Sıcak su sayacı montajı yaparken nelere dikkat edelim?
- Sayaç üzerindeki ok yönü ile suyun akış yönü aynı olmalıdır.
- Sayaç montaj hattında eğim olmamalıdır. Zorunlu olmadıkça sayaçların montajı yatay yapılmalı , hesaplama kısmı yukarı bakmalıdır.
- Tesisat basıncı kontrol edilmeli , aşırı basınç durumu var ise basınç regülatörleri kullanılmalıdır.
- Ters akışın önlenmesi için branşlarda tek yönlü akışa izin veren çek valf kullanılmalıdır.
- Sayaçların dış etkenlere karşı korunumu için dolap vb. ile kapatılması gerekmektedir.
